Baada viwanja vya ndege vya Goma na ule wa Bukavu kuchukuliwa na M23 , Ni nini sababu sasa M23 wameonekana katika daraja kubwa la mpakani la Rusizi katika mpaka wa DR Congo na Burundi
TOKA MAKTABA :
17 Aprili 2023
Rusizi
UNYETI WA MPAKA WA RUSIZI KWA DR CONGO NA BURUNDI
Kwa nini ni kwa manufaa ya Burundi kuisaidia DR Congo
View attachment 3239928
Picha : Wanajeshi wa Burundi wawasili katika uwanja wa ndege wa Goma mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo tarehe 5 Machi, 2023.
Alexis Huguet/AFP kupitia
Burundi ilikuwa nchi ya kwanza
kutoa wanajeshi kwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) mnamo 2022 kama sehemu ya harakati za amani za Afrika Mashariki baada ya wimbi la mashambulizi kutoka kwa kundi la waasi linalojulikana kama Mouvement du 23 Mars (M23).
Burundi inashiriki
mpaka wa kilomita 243 na DRC. Sehemu kubwa yake inapitia mto Rusizi/Ruzizi upande wa kaskazini na Ziwa Tanganyika upande wa kusini. Imeelezwa kuwa mojawapo ya
mipaka nyenye njia za panya kujipenyeza katika eneo la Maziwa Makuu barani Afrika. Hii inaifanya iwe rahisi kuathiriwa na
athari za migogoro kutoka nchi moja hadi nyingine.
Burundi
kwa sasa inawahifadhi takriban wakimbizi 86,857 kutoka DRC, idadi kubwa ikizingatiwa kuwa
na idadi ya watu wa Burundi karibu milioni 12.6.
Idadi ya wanajeshi wa Burundi walioko ndani ya DRC haijulikani hadharani. Nchi hiyo tayari ilikuwa na wanajeshi katika Kivu Kusini - ambayo inawahifadhi wakimbizi wa Burundi - chini ya mpango wa pande mbili na DRC. Tarehe 4 Machi 2023, Burundi
ilipeleka wanajeshi 100 katika Kivu Kaskazini mashariki mwa DRC kama sehemu ya kikosi cha kulinda amani
cha Jumuiya ya Afrika Mashariki .
Lengo la M23 linaonekana kuwa kudhibiti eneo la mashariki mwa DRC, ambalo limejaliwa kuwa na madini ya kimkakati. Eneo hili liko karibu na mpaka wa Rwanda na Uganda. Kundi hilo linaaminika
kufaidika na msaada wa kimkakati na wa vifaa kutoka kwa serikali ya Rwanda.
Wanajeshi wa Burundi waliotumwa DRC wana
ujumbe wa kulinda maeneo ambayo waasi wa M23 wamejiondoa.
Mbali na Burundi, ni wanachama watatu pekee kati ya
saba wa Jumuiya ya Afrika Mashariki waliojitolea kutoa askari wa kulinda amani.
Kenya na
Uganda zilijitolea kupeleka takriban wanajeshi 1,000 kila moja. Sudan Kusini
iliahidi kutuma wanajeshi 750. Tanzania, mwanachama aliyesalia wa Jumuiya ya Afrika Mashariki, tayari ilikuwa imetoa wanajeshi wake chini ya
ujumbe wa amani wa Umoja wa Mataifa nchini DRC.
Burundi ina nia ya kuona DRC iliyo imara na yenye usalama, hasa katika
eneo la mpaka ambalo nchi hizo mbili zinapakana . Serikali na jeshi la Burundi wanachukulia kutokuwepo kwa utulivu na usalama, haswa katika Kivu Kusini mwa DRC, kama tishio kubwa. Ni moja ya sababu muhimu zaidi Burundi kuhusika katika kusaidia mchakato wa amani nchini DRC.
Sababu nyingine ni pamoja na masuala yanayohusiana na biashara na biashara baina ya nchi mbili, fursa za ushirikiano wa kikanda na siasa za kijiografia za Ukanda wa Maziwa Makuu.
Kuwafuatia waasi
Idadi ya waasi wa Burundi walio na kambi ndani huko Kivu Kusini iliongezeka baada ya 2015, wakati jaribio la mapinduzi ya kijeshi dhidi ya Rais Pierre Nkurunziza lilishindwa.
Makundi haya yenye silaha yamefanya uvamizi nchini Burundi kutoka DRC, na kuongeza kiwango cha ukosefu wa usalama.
Serikali za Burundi na DRC zilikubali kushirikiana katika kutokomeza makundi haya ya waasi, kwa njia ya kupeana taarifa za kijasusi na kupitia operesheni za pamoja inapobidi.
Katika
ripoti yake ya hivi punde zaidi shirika la Haki za Binadamu la Burundi linasema kuwa serikali imekuwa ikipeleka kwa siri mamia ya wanajeshi na vijana wa chama tawala wenye silaha kuwafuatilia waasi mashariki mwa DRC tangu mwaka 2021.
Viungo vya biashara
DRC ina wakazi wapatao
milioni 111 . Hili ni soko muhimu kwa Burundi na Jumuiya nzima ya Afrika Mashariki.
Madini muhimu kiuchumi kutoka DRC yanasafirishwa kupitia majirani zake kama Burundi, Rwanda na Tanzania.
Biashara hii inahusisha ubadilishaji halali na haramu wa madini ya kimkakati kama vile dhahabu, coltan, cobalt na cassiterite.
Zaidi ya hayo, Burundi, Tanzania na DRC zinashiriki
mpango wa kujenga reli ya umeme SGR kutoka bandari ya Dar es Salaam kupitia Burundi hadi DRC. Mradi huu unalenga kuongeza kiwango cha biashara kati ya nchi hizo tatu. Bila usalama wa kudumu nchini DRC, mradi huu hautatekelezwa.
Kwa kuongeza, ukaribu wa miji kama Bujumbura (Burundi), Kigoma (Tanzania) na Bukavu na Uvira (DRC) una uwezo wa kuunda kitovu muhimu cha biashara cha pembe tatu.
Siasa za kikanda
Akiwa
mwenyekiti wa sasa wa mkutano wa wakuu wa nchi wa Jumuiya ya Afrika Mashariki, Rais wa Burundi Évariste Ndayishimiye alilazimika kuongoza mchakato wa amani wa DRC. Lakini pia kuna historia ya kikanda kwake.
Tangu miaka ya 1990, Ukanda wa Maziwa Makuu barani Afrika umekuwa ukumbi wa mizozo ya umwagaji damu zaidi barani. Sifa maalum ya migogoro hii ni kuunganishwa kwao.
Vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyozuka mwaka 1993 nchini Burundi na mauaji ya halaiki ya mwaka 1994 nchini Rwanda vilisambaa hadi DRC na vilihusishwa kwa karibu na vita vya 1996 na 1998 ambavyo viliangamiza watu wa Kongo. Takriban watu milioni nne walipoteza maisha.
Maamuzi ya kisiasa katika nchi moja katika eneo bila shaka yanaathiri nchi nyingine. Kwa mfano, ubaguzi dhidi ya Banyamulenge na kugombania haki ya utambulisho wao wa uraia Kongo inaonekana kuchochea uungwaji mkono wa Rwanda kwa M23.
Wakongo wanakanusha dai hili na wanaishutumu Kigali kwa kuwa na malengo ya kunyakua sehemu ya mashariki ya DRC (kinachoitwa
balkanisation ya Kivus ). Matokeo yake ni kukata uhusiano wa kidiplomasia kati ya Rwanda na DRC.
Nia ya Burundi ni kuonyesha kwamba inaweza kuwa mshirika wa kutegemewa wa kisiasa wa DRC. Kukuza mahusiano hayo ya kisiasa kunatoa faida zinazohusishwa na kuwa na nguvu juu ya hali ya usalama na kufaidika kutokana na fursa za kibiashara zinazojitokeza.
Urithi wa kikoloni
Burundi na DRC ndio nchi pekee ndani ya EAC ambapo Kifaransa kinatumika kama lugha rasmi na kutawala mawasilian rasmi ya kisiasa, kibiashara na kidiplomasia. Wawili hao bado wanashiriki mengi kutoka enzi ya ukoloni wakati wote walikuwa chini ya mamlaka ya kikoloni ya Ubelgiji. Mambo haya yana mchango mkubwa katika kuendeleza makubaliano ya nchi mbili na katika kujenga uaminifu kati ya nchi hizo mbili.
Kwa jumla, Burundi imepeleka wanajeshi DRC kulinda maslahi yake ya kitaifa na kutekeleza makubaliano ya nchi mbili na
ramani ya barabara ya Luanda ya amani (iliyopewa jina baada ya mazungumzo kati ya DRC na Rwanda katika mji mkuu wa Angola Luanda ambayo yalifungua mapatano na M23). Mkataba wa Angola, uliotiwa saini tarehe 23 Novemba 2022, ulitoa nafasi ya kuondoka kwa waasi wa M23 kutoka maeneo yote yanayokaliwa mashariki mwa DRC ifikapo tarehe 15 Januari 2023.
Source :
Makala hii iliyofupishwa:
Ni kwa hisani kubwa ya :
Jonathan Este
Mhariri Mwandamizi wa Mambo ya Kimataifa, Mhariri Mshiriki
Jariba la The Conversation
