Dhul Qarnainn
Senior Member
- Feb 23, 2025
- 151
- 67
Maana ya Niyyah na Mahali Pake Sahihi
Niyyah ni kusudio la ibada ambalo hutokea ndani ya moyo. Haihitaji kutamkwa kwa ulimi kwa sababu ni jambo la ndani ya nafsi. Mtume ﷺ na Maswahaba wake hawakuwahi kutamka niyyah kwa ibada yoyote, iwe ni Swalah, Saum, Hajj, au ibada nyingine.
Dalili:
Mtume ﷺ alisema:
"Hakika matendo yote ni kwa mujibu wa niyyah, na kila mtu atapata kile alichokusudia."
[Bukhari (1), Muslim (1907)]
Hii inaonyesha kuwa niyyah iko moyoni na hakuna mahali Mtume ﷺ aliposema itamkwe kwa ulimi.
Kutamka Niyyah Ni Bid’ah
Bid’ah ni jambo lolote lililoingizwa katika dini bila msingi kutoka kwa Qur’an na Sunnah. Kutamka niyyah hakuwahi kufanywa na Mtume ﷺ wala Maswahaba, kwa hiyo ni uzushi katika dini.
Imaam Ibn Taymiyyah alisema:
"Kutamka niyyah ni upungufu katika akili na Dini..."
[Al-Fataawaa Al-Kubraa (2/213)]
Mtu anayesimama kwa ajili ya Swalah au kufunga tayari anayo niyyah moyoni. Hakuna haja ya kusema:
"Nanuia kufunga Ramadhani kwa ajili ya Allah,"
kwa sababu hiyo tayari ipo moyoni kama mtu anajua atafunga.
Niyyah ya Kufunga Ramadhan
Niyyah ya kufunga Ramadhan ni muhimu , lakini mahali pake ni moyoni, si kwa ulimi. Mtu anapokuwa na dhamira ya kufunga Ramadhan, tayari hiyo niyyah inahesabika.
Mtume ﷺ alisema:
"Atakayefunga Ramadhani kwa imani na kutarajia thawabu, atasamehewa dhambi zake zilizopita."
[Bukhari (38), Muslim (760)]
Hakuna dalili inayosema kwamba Mtume ﷺ au Maswahaba walikuwa wakitamka niyyah ya kufunga. Badala yake, mtu anapoamka kwa ajili ya daku au anapojizuia kula kwa kujua anafunga, hiyo tayari ni niyyah ya ndani ya nafsi.
Aidha, niyyah ya swaum lazima iwe usiku kabla ya Alfajiri kulingana na hadithi:
Mtume ﷺ alisema:
"Mtu yeyote ambaye hakufanya niyyah ya kufunga kabla ya Alfajiri, basi hakuna swaum kwake."
[Abu Dawud (2454), Tirmidhi (730), Ibn Majah (1700) – Sheikh Albani kaipa daraja Hasan Sahih]
Hii inaonyesha kuwa niyyah ni sharti la kufunga, lakini haimaanishi kwamba ni lazima itamkwe kwa ulimi.
Niyyah ni kusudio la ibada ambalo hutokea ndani ya moyo. Haihitaji kutamkwa kwa ulimi kwa sababu ni jambo la ndani ya nafsi. Mtume ﷺ na Maswahaba wake hawakuwahi kutamka niyyah kwa ibada yoyote, iwe ni Swalah, Saum, Hajj, au ibada nyingine.
Dalili:
Mtume ﷺ alisema:
"Hakika matendo yote ni kwa mujibu wa niyyah, na kila mtu atapata kile alichokusudia."
[Bukhari (1), Muslim (1907)]
Hii inaonyesha kuwa niyyah iko moyoni na hakuna mahali Mtume ﷺ aliposema itamkwe kwa ulimi.
Kutamka Niyyah Ni Bid’ah
Bid’ah ni jambo lolote lililoingizwa katika dini bila msingi kutoka kwa Qur’an na Sunnah. Kutamka niyyah hakuwahi kufanywa na Mtume ﷺ wala Maswahaba, kwa hiyo ni uzushi katika dini.
Imaam Ibn Taymiyyah alisema:
"Kutamka niyyah ni upungufu katika akili na Dini..."
[Al-Fataawaa Al-Kubraa (2/213)]
Mtu anayesimama kwa ajili ya Swalah au kufunga tayari anayo niyyah moyoni. Hakuna haja ya kusema:
"Nanuia kufunga Ramadhani kwa ajili ya Allah,"
kwa sababu hiyo tayari ipo moyoni kama mtu anajua atafunga.
Niyyah ya Kufunga Ramadhan
Niyyah ya kufunga Ramadhan ni muhimu , lakini mahali pake ni moyoni, si kwa ulimi. Mtu anapokuwa na dhamira ya kufunga Ramadhan, tayari hiyo niyyah inahesabika.
Mtume ﷺ alisema:
"Atakayefunga Ramadhani kwa imani na kutarajia thawabu, atasamehewa dhambi zake zilizopita."
[Bukhari (38), Muslim (760)]
Hakuna dalili inayosema kwamba Mtume ﷺ au Maswahaba walikuwa wakitamka niyyah ya kufunga. Badala yake, mtu anapoamka kwa ajili ya daku au anapojizuia kula kwa kujua anafunga, hiyo tayari ni niyyah ya ndani ya nafsi.
Aidha, niyyah ya swaum lazima iwe usiku kabla ya Alfajiri kulingana na hadithi:
Mtume ﷺ alisema:
"Mtu yeyote ambaye hakufanya niyyah ya kufunga kabla ya Alfajiri, basi hakuna swaum kwake."
[Abu Dawud (2454), Tirmidhi (730), Ibn Majah (1700) – Sheikh Albani kaipa daraja Hasan Sahih]
Hii inaonyesha kuwa niyyah ni sharti la kufunga, lakini haimaanishi kwamba ni lazima itamkwe kwa ulimi.