Uganda: Wafanyabiashara wagoma kupinga kiwango cha ushuru na mfumo wa ukusanyaji ushuru

[The Sheriff]

Wafanyabiashara katika jiji la Kampala wako kwenye mgomo wakipinga ushuru wa juu kwa bidhaa zinazoingizwa na mfumo wa ukusanyaji ushuru, Mfumo wa Elektroniki wa Kutoa Risiti na Ankara (EFRIS), pamoja na malalamiko mengine.

Hata hivyo, kuna mkanganyiko miongoni mwa wafanyabiashara, na baadhi ya maduka yamefungwa huku mengine yakiendelea kufanya kazi kama kawaida.

EFRIS inahusisha matumizi ya Vifaa vya Elektroniki vya Kifiskali (EFD) kutoa risiti na ankara za kielektroniki. Sio ushuru lakini baadhi ya wafanyabiashara wanasema hawafahamu mfumo huo huku wengine wakilalamikia gharama za juu za kupata EFD zinazohakikisha miamala inatumwa moja kwa moja kwa mamlaka ya mapato (URA) kwa wakati halisi. URA haitoi EFD. Kila mfanyabiashara anahitajika kununua kifaa hicho kutoka kwa wauzaji binafsi.

"Ikiwa hatuelewi tunachofanya, hatuwezi pia kulipa kile hatukielewi. Wao [serikali] wanapaswa kushirikiana nasi. Ikiwa hawatafanya hivyo, hatutafungua," Bw. Solomon Kisakye aliiambia Monitor mnamo Julai 31.

Wafanyabiashara walitarajia kukutana na Rais Yoweri Museveni mnamo Julai 31, kuhusu EFRIS, ushuru wa juu kwa bidhaa zinazoingizwa na malalamiko mengine. Hata hivyo, mkutano huo uliahirishwa hadi tarehe nyingine isiyojulikana mwezi Agosti 2024.

Mkutano kama huo kati ya wafanyabiashara na rais uliofanyika katika uwanja wa Kololo Ceremonial mnamo Mei 7, 2024 uliisha huku wengi wakiwa hawajaridhishwa na matokeo.

Mgomo, ambao ulianza mnamo Julai 31, 2024, umesababisha baadhi ya wafanyabiashara kufunga maduka yao na kukaa nje au kubaki nyumbani, huku wengine wakichagua kufungua biashara kama kawaida.

Bw. Issa Ssekitto, msemaji wa Chama cha Wafanyabiashara wa Jiji la Kampala (KACITA) mnamo Julai 30 alisema wafanyabiashara waliochagua kufunga maduka yao wanapaswa kubaki kwa amani na aliwasihi wasilete vurugu.

Hata hivyo, baadhi ya wafanyabiashara wanakiuka mgomo huo, wakisema kuwa hakuna mawasiliano kutoka kwa mamlaka. "Hatujui kinachoendelea nchini. Hatuelewi chochote kuhusu EFRIS," alisema Bw. Solomon Kisakye, mfanyabiashara wa Kampala ambaye amekataa kufungua tena biashara yake hadi serikali itakaposikiliza malalamiko ya wafanyabiashara.

Wakati huo huo, kuna ulinzi wa pamoja wa kijeshi na polisi katikati ya jiji.

Mgomo huo pia unalenga kuishinikiza serikali kushughulikia changamoto ya kudumu ya wageni wanaoendesha biashara sawa na wenyeji huku wakijifanya wawekezaji.

Mgomo unatarajiwa kuendelea hadi serikali itakaposikiliza malalamiko ya wafanyabiashara.