Kwa mujibu wa akili mnemba
Mashambulizi ya waasi wa M23 (Mouvement du 23 Mars) katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) yanachangiwa na sababu kadhaa za kisiasa, kijamii, na kiuchumi. Hapa kuna baadhi ya sababu kuu:
1. Mgogoro wa Kisiasa na Mkataba wa 2009
M23 inadai kuwa serikali ya DRC imeshindwa kutekeleza kikamilifu mkataba wa amani wa 2009, ambao uliahidi kuingiza wapiganaji wa kundi la CNDP (chama kilichotangulia M23) katika jeshi la serikali na kuwapatia nyadhifa serikalini.
2. Mgogoro wa Kabila na Ushawishi wa Rwanda na Uganda
M23 inaundwa hasa na waasi wa kabila la Watutsi, na kuna madai kwamba wanapata msaada kutoka kwa Rwanda na Uganda. Rwanda imekuwa ikituhumiwa kuwaunga mkono waasi ili kulinda maslahi yake, hasa kuzuia mashambulizi ya FDLR (kundi la waasi wa Kihutu) kutoka DRC.
3. Utajiri wa Madini na Rasilimali za Asili
Mashariki mwa DRC ina utajiri mkubwa wa madini kama dhahabu, coltan, na almasi. Kuna madai kuwa waasi wa M23 wanapigania kudhibiti rasilimali hizi ili kujipatia mapato ya kufadhili harakati zao.
4. Udhaifu wa Serikali ya DRC na Jeshi
Jeshi la DRC (FARDC) limekuwa likikabiliwa na changamoto za uongozi, ufisadi, na ukosefu wa vifaa vya kisasa, jambo linalofanya iwe rahisi kwa makundi ya waasi kushambulia na kuteka maeneo.
5. Ukosefu wa Amani na Mazungumzo
Juhudi za kidiplomasia, ikiwemo majadiliano chini ya Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) na Umoja wa Mataifa, zimekuwa zikiendelea, lakini bado hazijafanikiwa kumaliza mgogoro huu.
Kwa sasa, mapigano yanaendelea katika maeneo ya Kivu Kaskazini, huku maelfu ya raia wakikimbia makazi yao.
Akili mnemba anaendelea
Ili kumaliza mgogoro wa M23 na kuleta amani ya kudumu katika DRC, kunahitajika suluhisho la kina linaloshughulikia chanzo cha tatizo na siyo tu matokeo yake. Hapa kuna hatua muhimu zinazoweza kusaidia:
1. Mazungumzo ya Kisiasa na Utekelezaji wa Makubaliano
Serikali ya DRC inapaswa kushirikiana na waasi wa M23 kupitia mazungumzo yenye nia ya dhati.
Mkataba wa 2009, ambao M23 wanadai haujatekelezwa, unapaswa kutazamwa upya na kutekelezwa kwa haki.
Ushirikiano wa jumuiya za kikanda kama EAC, AU, na SADC ni muhimu kuhakikisha suluhisho la kisiasa linafanikiwa.
2. Kuzuia Uingiliaji wa Nchi za Nje
Rwanda na Uganda zimeshutumiwa kwa kusaidia M23, hivyo jumuiya za kimataifa zinapaswa kushinikiza nchi hizi kuacha kuingilia mambo ya ndani ya DRC.
Umoja wa Mataifa na AU wanapaswa kusimamia uchunguzi wa kina kuhusu uhusiano wa mataifa haya na waasi.
3. Kuimarisha Jeshi la DRC (FARDC)
Serikali ya DRC inapaswa kuimarisha jeshi lake kwa kuwapa mafunzo bora, vifaa vya kisasa, na kuhakikisha hakuna ufisadi ndani ya mfumo wa ulinzi.
Ushirikiano wa kijeshi na mataifa jirani unaweza kusaidia kuimarisha usalama katika maeneo yaliyoathirika.
4. Kudhibiti Rasilimali za Madini
M23 na makundi mengine ya waasi yanatumia madini kama chanzo cha mapato. Serikali ya DRC inapaswa kuweka mifumo thabiti ya udhibiti wa biashara ya madini ili kuzuia ufadhili wa waasi.
Jumuiya ya kimataifa inapaswa kuweka vikwazo kwa makampuni yanayonunua madini kutoka kwa waasi.
5. Kulinda Raia na Kutoa Misaada kwa Wakimbizi
Maelfu ya raia wamekimbia makazi yao kutokana na mapigano. UNHCR na mashirika mengine ya misaada yanapaswa kusaidia waathiriwa wa mgogoro huu.
Serikali inapaswa kuweka sera za kuwarudisha wakimbizi kwenye makazi yao kwa usalama.
6. Kusimamia Amani kwa Usimamizi wa Kikanda na Kimataifa
Nchi za EAC zinapaswa kuendeleza juhudi za kidiplomasia na kuimarisha kikosi cha kijeshi cha kikanda kilichopelekwa kusaidia hali ya usalama.
Umoja wa Mataifa unapaswa kuongeza ufanisi wa kikosi chake cha MONUSCO ili kiongeze ulinzi kwa raia na kusaidia kurejesha utulivu.
Kwa jumla, suluhisho la mgogoro wa M23 linahitaji mchanganyiko wa diplomasia, uimarishaji wa usalama, na usimamizi bora wa rasilimali.
