Ujanja wa ki mantiki ( logical fallacy) ama Debate strategy ambazo watu wajanja wanapenda kutumia ili kushinda hoja. Ukizijua hizi ngumu kutapeliwa

Ujanja wa ki mantiki ( logical fallacy) ama Debate strategy ambazo watu wajanja wanapenda kutumia ili kushinda hoja. Ukizijua hizi ngumu kutapeliwa

FRESHMAN

JF-Expert Member
Joined
Sep 29, 2011
Posts
9,137
Reaction score
34,793
Hapa kuna orodha ya baadhi ya ujanja ujanja wa kimantiki kwa kiingereza zinaitwa logical fallacy ambazo wajanja huwa wanazitumia kwenye debate ama mabishano ya hoja ili kushinda mabishano hayo

  1. Ad Hominem - Kushambulia mtu anayetoa hoja badala ya kushughulikia na kuijibu hoja yenyewe.
  2. Strawman - Kupotosha au kuibadili hoja ya mtu kwa ujanja ili iwe iwe nyepesi kuijibu na kuishambulia.
  3. Hati ya Uhusiano (Appeal to Authority) - Kutumia maoni ya mtu maarufu kama ushahidi wa kuunga mkono hoja, hata kama huyo mtu si mtaalamu wa mada hiyo.
  4. False Dilemma (Makosa ya Chaguo Moja tu) - Kuweka chaguzi mbili kama ndizo pekee, wakati kuna chaguzi zaidi.
  5. Mzunguko wa Hoja (Circular Reasoning) - Kutumia hitimisho la hoja kama moja ya premise za hoja hiyo.
  6. Hasty Generalization - Kufanya hitimisho pana au la jumla kwa msingi wa ushahidi mdogo.
  7. Slippery Slope - Kudai kwamba hatua ndogo ya mwanzo itaongoza kwa matokeo makubwa na mabaya bila uthibitisho wa kutosha.
  8. Red Herring - Kuingiza habari zisizo husika ili kupotosha mwelekeo wa mjadala.
  9. Appeal to Emotion - Kujaribu kushinda hoja kwa kutumia hisia badala ya mantiki au ushahidi sahihi.
  10. Bandwagon Fallacy - Kudai kuwa msimamo ni sahihi kwa sababu ni maarufu au unakubalika sana.
  11. Post Hoc Ergo Propter Hoc - Kudai kuwa jambo moja lililotokea baada ya lingine, lilisababishwa na hilo la kwanza.
  12. Appeal to Ignorance - Kudai jambo fulani ni kweli kwa sababu halijaonyeshwa kuwa si kweli, au kinyume chake.
  13. False Cause - Kudhani kuwa kuna uhusiano wa sababu na athari bila ushahidi wa kutosha.
  14. Tu Quoque (You Too Fallacy) - Kudhoofisha ukosoaji kwa kumtuhumu mwingine kwa jambo lile lile, badala ya kujibu hoja.
  15. Appeal to Tradition - Kudai kuwa jambo fulani ni sahihi au bora kwa sababu limefanyika kwa muda mrefu.
Hizi ni baadhi tu ya mifano, lakini kuna nyingine nyingi!

Tumeanza ni kiswahili kabla hayajaja mafundisho zaidi ya english version zenye mifano
 
Hapa kuna orodha ya baadhi ya unanja wa kimantiki kwa kiingereza zinaitwa logical fallacy ambazo wajanja huwa wanazitumia kwenye debate ama mabishano ya hoja ili kushinda mabishano hayo

  1. Ad Hominem - Kushambulia mtu anayetoa hoja badala ya kushughulikia na kuijibu hoja yenyewe.
  2. Strawman - Kupotosha au kuibadili hoja ya mtu kwa ujanja ili iwe iwe nyepesi kuijibu na kuishambulia.
  3. Hati ya Uhusiano (Appeal to Authority) - Kutumia maoni ya mtu maarufu kama ushahidi wa kuunga mkono hoja, hata kama huyo mtu si mtaalamu wa mada hiyo.
  4. False Dilemma (Makosa ya Chaguo Moja tu) - Kuweka chaguzi mbili kama ndizo pekee, wakati kuna chaguzi zaidi.
  5. Mzunguko wa Hoja (Circular Reasoning) - Kutumia hitimisho la hoja kama moja ya premise za hoja hiyo.
  6. Hasty Generalization - Kufanya hitimisho pana au la jumla kwa msingi wa ushahidi mdogo.
  7. Slippery Slope - Kudai kwamba hatua ndogo ya mwanzo itaongoza kwa matokeo makubwa na mabaya bila uthibitisho wa kutosha.
  8. Red Herring - Kuingiza habari zisizo husika ili kupotosha mwelekeo wa mjadala.
  9. Appeal to Emotion - Kujaribu kushinda hoja kwa kutumia hisia badala ya mantiki au ushahidi sahihi.
  10. Bandwagon Fallacy - Kudai kuwa msimamo ni sahihi kwa sababu ni maarufu au unakubalika sana.
  11. Post Hoc Ergo Propter Hoc - Kudai kuwa jambo moja lililotokea baada ya lingine, lilisababishwa na hilo la kwanza.
  12. Appeal to Ignorance - Kudai jambo fulani ni kweli kwa sababu halijaonyeshwa kuwa si kweli, au kinyume chake.
  13. False Cause - Kudhani kuwa kuna uhusiano wa sababu na athari bila ushahidi wa kutosha.
  14. Tu Quoque (You Too Fallacy) - Kudhoofisha ukosoaji kwa kumtuhumu mwingine kwa jambo lile lile, badala ya kujibu hoja.
  15. Appeal to Tradition - Kudai kuwa jambo fulani ni sahihi au bora kwa sababu limefanyika kwa muda mrefu.
Hizi ni baadhi tu ya mifano, lakini kuna nyingine nyingi!

Tumeanza ni kiswahili kabla hayajaja mafundisho zaidi ya english version zenye mifano
Kama walivyomshambulia Mbowe Hadi akapoteana 😂😂
 
Kama walivyomshambulia Mbowe Hadi akapoteana 😂😂

Ndio uhalisia

Hapa chini nimezipanga zikiwa na mifano yake rahisi. Mtu yeyote anaelewa

Hizi ni aina 15 za udanganyifu wa kimantiki ambazo ni za kawaida:

  1. Ad Hominem
    Udanganyifu wa ad hominem ni ule unaojaribu kupinga msimamo wa mpinzani kwa kuzingatia sifa au ukweli wa kibinafsi kuhusu mpinzani badala ya kutumia mantiki.
    Mfano mtu anajenga hoja kwamba: Katherine si chaguo nzuri kuwa meya kwa sababu hajakua mjini hapa. ( Kiuhalisia mambo ya kukulia sehemu hayahusiani na performance ya mtu kazini)
  2. Red Herring
    Red herring ni jaribio la kubadilisha mwelekeo wa mjadala kwa kuanzisha hoja isiyo husiana.
    Mfano mtu A anajenga hoja kwamba : Kupoteza jino kunaweza kuwa cha kutisha, Mtu B yeye haijibu hoja ya mtu A ila anaikwepa kwa mbinu ya kuuuliza swali lakini umesikia kuhusu Fairy wa meno?
  3. Straw Man
    Straw man ni hoja inayopingwa dhidi ya toleo la kupindisha, lisilo sahihi la upinzani badala ya hoja halisi.
    Mfano: Erin anadhani tunapaswa kuacha kutumia plastiki zote, sasa hivi, ili kuokoa sayari kutokana na mabadiliko ya tabianchi.
  4. Equivocation
    Equivocation ni taarifa inayoundwa ili kudanganya au kuchanganya wasikilizaji kwa kutumia maana nyingi au tafsiri za neno moja au kwa kutumia maneno yasiyo wazi.
    Mfano: Ingawa nina mpango wazi wa bajeti ya chuo unaohusisha kila dola inayotumika, mpinzani wangu anataka tu kutupa pesa kwa miradi ya maslahi maalum.
  5. Slippery Slope
    Udanganyifu wa slippery slope unadai kwamba mfululizo maalum wa matukio utafuata hatua moja maalum, mara nyingi bila ushahidi wa kusaidia mfululizo huu wa matukio.
    Mfano: Ikiwa tutafanya msamaha kwa mbwa wa huduma wa Bijal, basi watu wengine wataleta mbwa zao. Kisha kila mtu ataleta mbwa wao, na kabla hujajua, mgahawa wetu utakuwa umejaa mbwa, mate yao, nywele zao, na kelele zote wanazofanya, na hakuna mtu atakayekuja kula hapa tena.
  6. Hasty Generalization
    Hasty generalization ni taarifa inayotolewa baada ya kuzingatia mifano moja au michache badala ya kutegemea utafiti zaidi ili kuunga mkono kauli.
    Mfano: Nilijisikia kichefuchefu kila nilipo kula pizza kutoka Georgio’s, kwa hiyo lazima niwe na mzio wa kitu katika pizza.
  7. Appeal to Authority
    Katika appeal to authority, mtoa hoja anadai ujuzi wa mtu mwenye mamlaka ili kuunga mkono kauli, licha ya kuwa ujuzi huu si muhimu au umefanywa kuwa mkubwa zaidi.
    Mfano: Ikiwa unataka kuwa na afya, unapaswa kuacha kunywa kahawa. Niliona hiyo kwenye blogu ya mazoezi.
  8. False Dilemma
    False dilemma, pia inajulikana kama false dichotomy, inadai kuwa kuna chaguzi mbili tu katika hali fulani. Mara nyingi, chaguzi hizi mbili ni upinzani wa kali wa kila mmoja, bila kutambua kwamba kuna chaguzi nyingine za maana.
    Mfano: Ikiwa hutaki kuunga mkono uamuzi wangu, basi haukuwa rafiki yangu kamwe.
  9. Bandwagon Fallacy
    Katika bandwagon fallacy, mtoa hoja anadai kuwa kitendo fulani ni cha haki kufanya kwa sababu kimekuwa maarufu.
    Mfano: Bila shaka ni sawa kungojea hadi dakika ya mwisho kuandika karatasi yako. Kila mtu anafanya hivyo!
  10. Appeal to Ignorance
    Appeal to ignorance ni kauli inayosema kuwa jambo fulani lazima liwe la kweli kwa sababu halijathibitishwa kuwa la uongo. Pia inaweza kuwa kauli inayosema jambo fulani lazima liwe la uongo kwa sababu halijathibitishwa kuwa la kweli. Hii pia inajulikana kama udanganyifu wa mzigo wa ushahidi.
    Mfano: Lazima kuwa na mapepo wanaoishi kwenye dari yetu kwa sababu hakuna mtu aliyeonyesha kuwa hakuna mapepo wanaoishi kwenye dari yetu.
  11. Circular Argument
    Circular argument ni hoja inayotumia taarifa ile ile kama msingi na hitimisho. Hakuna habari mpya au uthibitisho unaoingizwa.
    Mfano: Pilipili ni mboga rahisi kukuza kwa sababu nafikiri pilipili ni mboga rahisi kukuza.
  12. Sunk Cost Fallacy
    Katika sunk cost fallacy, mtoa hoja anajieleza kuendelea na hatua fulani kwa sababu ya muda au pesa walizotumia tayari kwenye jambo hilo.
    Mfano: Sifurahii kitabu hiki, lakini nilikinunua, kwa hiyo lazima niisome hadi mwisho.
  13. Appeal to Pity
    Appeal to pity ni jaribio la kubadili maoni ya msomaji au msikilizaji kwa kuchochea hisia zao.
    Mfano: Najua nilipaswa kuwa kwa wakati kwenye mahojiano, lakini nilichelewa kuamka na nilijisikia vibaya kuhusu hilo, kisha shinikizo la kuchelewa lilifanya iwe ngumu kuzingatia kuendesha hapa.
  14. Causal Fallacy
    Causal fallacy ni udanganyifu unaodai kuwepo kwa uhusiano kati ya vitu viwili ambapo moja haiwezi kuthibitishwa.
    Mfano: Wakati mauzo ya ice cream yako juu, mashambulizi ya mamba pia yako juu. Kwa hiyo, kununua ice cream kunakuongeza hatari ya kuliwa na mamba.
  15. Appeal to Hypocrisy
    Appeal to hypocrisy, pia inajulikana kama tu quoque fallacy, ni majibu ambayo yanajibu kauli moja kwa ukosoaji wa reaktif badala ya kujibu kauli yenyewe.
    Mfano: "Huna uzoefu wa kutosha kuwa kiongozi mpya." "Wewe pia huna!"
 
Hapa kuna orodha ya baadhi ya unanja wa kimantiki kwa kiingereza zinaitwa logical fallacy ambazo wajanja huwa wanazitumia kwenye debate ama mabishano ya hoja ili kushinda mabishano hayo

  1. Ad Hominem - Kushambulia mtu anayetoa hoja badala ya kushughulikia na kuijibu hoja yenyewe.
  2. Strawman - Kupotosha au kuibadili hoja ya mtu kwa ujanja ili iwe iwe nyepesi kuijibu na kuishambulia.
  3. Hati ya Uhusiano (Appeal to Authority) - Kutumia maoni ya mtu maarufu kama ushahidi wa kuunga mkono hoja, hata kama huyo mtu si mtaalamu wa mada hiyo.
  4. False Dilemma (Makosa ya Chaguo Moja tu) - Kuweka chaguzi mbili kama ndizo pekee, wakati kuna chaguzi zaidi.
  5. Mzunguko wa Hoja (Circular Reasoning) - Kutumia hitimisho la hoja kama moja ya premise za hoja hiyo.
  6. Hasty Generalization - Kufanya hitimisho pana au la jumla kwa msingi wa ushahidi mdogo.
  7. Slippery Slope - Kudai kwamba hatua ndogo ya mwanzo itaongoza kwa matokeo makubwa na mabaya bila uthibitisho wa kutosha.
  8. Red Herring - Kuingiza habari zisizo husika ili kupotosha mwelekeo wa mjadala.
  9. Appeal to Emotion - Kujaribu kushinda hoja kwa kutumia hisia badala ya mantiki au ushahidi sahihi.
  10. Bandwagon Fallacy - Kudai kuwa msimamo ni sahihi kwa sababu ni maarufu au unakubalika sana.
  11. Post Hoc Ergo Propter Hoc - Kudai kuwa jambo moja lililotokea baada ya lingine, lilisababishwa na hilo la kwanza.
  12. Appeal to Ignorance - Kudai jambo fulani ni kweli kwa sababu halijaonyeshwa kuwa si kweli, au kinyume chake.
  13. False Cause - Kudhani kuwa kuna uhusiano wa sababu na athari bila ushahidi wa kutosha.
  14. Tu Quoque (You Too Fallacy) - Kudhoofisha ukosoaji kwa kumtuhumu mwingine kwa jambo lile lile, badala ya kujibu hoja.
  15. Appeal to Tradition - Kudai kuwa jambo fulani ni sahihi au bora kwa sababu limefanyika kwa muda mrefu.
Hizi ni baadhi tu ya mifano, lakini kuna nyingine nyingi!

Tumeanza ni kiswahili kabla hayajaja mafundisho zaidi ya english version zenye mifano
Mkuu umenikumbusha kwenye critica thinking hio ngoma ni science pure kwenye arts mwaka wa pili ngoma FALLACY
flow of error in reasoning
 
Watu cotent kama hizi ni ngumu kuchangia wanata soft soft mwiten mwashambwa anajifanya nguli atuambie mbinu zake
Hawezi kusema mbinu zake maana ni siri za vita

Kuna wale wanaobishana kuhusu dini gani bora. Huwa wanatumia sana mbinu hizi.. ili kushinda debate zao
 
Hapa kuna orodha ya baadhi ya ujanja ujanja wa kimantiki kwa kiingereza zinaitwa logical fallacy ambazo wajanja huwa wanazitumia kwenye debate ama mabishano ya hoja ili kushinda mabishano hayo

  1. Ad Hominem - Kushambulia mtu anayetoa hoja badala ya kushughulikia na kuijibu hoja yenyewe.
  2. Strawman - Kupotosha au kuibadili hoja ya mtu kwa ujanja ili iwe iwe nyepesi kuijibu na kuishambulia.
  3. Hati ya Uhusiano (Appeal to Authority) - Kutumia maoni ya mtu maarufu kama ushahidi wa kuunga mkono hoja, hata kama huyo mtu si mtaalamu wa mada hiyo.
  4. False Dilemma (Makosa ya Chaguo Moja tu) - Kuweka chaguzi mbili kama ndizo pekee, wakati kuna chaguzi zaidi.
  5. Mzunguko wa Hoja (Circular Reasoning) - Kutumia hitimisho la hoja kama moja ya premise za hoja hiyo.
  6. Hasty Generalization - Kufanya hitimisho pana au la jumla kwa msingi wa ushahidi mdogo.
  7. Slippery Slope - Kudai kwamba hatua ndogo ya mwanzo itaongoza kwa matokeo makubwa na mabaya bila uthibitisho wa kutosha.
  8. Red Herring - Kuingiza habari zisizo husika ili kupotosha mwelekeo wa mjadala.
  9. Appeal to Emotion - Kujaribu kushinda hoja kwa kutumia hisia badala ya mantiki au ushahidi sahihi.
  10. Bandwagon Fallacy - Kudai kuwa msimamo ni sahihi kwa sababu ni maarufu au unakubalika sana.
  11. Post Hoc Ergo Propter Hoc - Kudai kuwa jambo moja lililotokea baada ya lingine, lilisababishwa na hilo la kwanza.
  12. Appeal to Ignorance - Kudai jambo fulani ni kweli kwa sababu halijaonyeshwa kuwa si kweli, au kinyume chake.
  13. False Cause - Kudhani kuwa kuna uhusiano wa sababu na athari bila ushahidi wa kutosha.
  14. Tu Quoque (You Too Fallacy) - Kudhoofisha ukosoaji kwa kumtuhumu mwingine kwa jambo lile lile, badala ya kujibu hoja.
  15. Appeal to Tradition - Kudai kuwa jambo fulani ni sahihi au bora kwa sababu limefanyika kwa muda mrefu.
Hizi ni baadhi tu ya mifano, lakini kuna nyingine nyingi!

Tumeanza ni kiswahili kabla hayajaja mafundisho zaidi ya english version zenye mifano
Ngoja nami nizielewe vyema kabisa ili nianze Kuzitumia kwani napenda sana Kubishana na sipendi Kushindwa kiubishani.
 
Ngoja nami nizielewe vyema kabisa ili nianze Kuzitumia kwani napenda sana Kubishana na sipendi Kushindwa kiubishani.

Ukikutana na mtu anaezijua.. anakwambia mbinu unayotumia

Kwenye mashindano ya debate huwa majaji wanatazama sana zisitumiwe na mtu yeyote
 
Hawezi kusema mbinu zake maana ni siri za vita

Kuna wale wanaobishana kuhusu dini gani bora. Huwa wanatumia sana mbinu hizi.. ili kushinda debate zao
Ni muhimu kwa kijana kujua hivi vitu unakua na uhakika unachokijibu
 
Back
Top Bottom